Ta strona nie może być wyświetlana w ramkach

Przejdź do strony

Jeśli znajdziesz błąd ortograficzny lub merytoryczny, powiadom mnie, zaznaczając tekst i naciskając Ctrl + Enter.

Hadrian nie był desygnowany następcę Trajana

Ten wpis dostępny jest także w języku: angielski (English)

Posąg Trajana w Londinium
Posąg Trajana w Londinium

W powszechnym przekonaniu przyjęło się określać rządy Nerwy, Trajana, Hadriana, Antoninusa Piusa oraz Marka Aureliusza, jako czas stabilizacji i pokojowego przekazywania władzy w cesarstwie rzymskim, poprzez adopcję i wybór rozsądnego następcy. Hadrian, który przejął rządy po wielkim Trajanie, wcale nie był przez niego szczególnie faworyzowany, a dokument adopcyjny mógł zostać sfałszowany.

Kiedy w 86 roku n.e., mającemu wówczas 10 lat Hadrianowi zmarł ojciec i matka, późniejszy cesarz Trajan oraz Publiusz Acilius Attianus (późniejszy prefekt pretorianów Trajana) postanowili się nim zaopiekować. Młodego Hadriana wychowywano tak jak innych Rzymian z wyższych warstw – starannie i wszechstronnie. Młodzieniec wykazywał największe zainteresowanie w literaturze greckiej, stąd jego późniejszy przydomek „Graeculus”.

W 100 roku n.e. Hadrian ożenił się z Vibią Sabiną (która miała wówczas 12 lat) – wnuczką siostry cesarza. Było to duże wyróżnienie dla Hadriana; niewykluczone jednak, że zgoda na związek wynikała z namowy Plotyny – żony Trajana. Jak się jednak okazało związek nie był udany, co po części wynikało ze skłonności homoseksualnych Hadriana.

Niechęć Trajana do Hadriana narastała stopniowo. Wynikać ona mogła z niepokornych i nieposłusznych młodzieńczych zachowań Hadriana, które nie podobały się znanemu ze skromności i umiarkowania Trajanowi. Co więcej, dochodzące do jego uszu informacje o nieudanej relacji Sabiny i Hadriana, z pewnością powodowały ograniczanie awansów Hadrianowi.

Poza zgodą na małżeństwo z członkiem swojej familii, Trajan nie dawał żadnych wyraźnych sygnałów, mających dowodzić, że Hadrian jest według niego szczególnie faworyzowany lub planowany na następcę. Hadrian pomimo pewnego posiadanego doświadczenia wojskowego nie otrzymał w początkowej fazie wojny z Partami żadnych uprawnień dowódczych. Co więcej, w latach 111-113 n.e. dorosły już Hadrian zamiast otrzymywać ważne stanowiska i urzędy publiczne, za zgodą Trajana, przebywał w Atenach, w celu dalszego zgłębiania świata Greków. Trajan nie przyznał Hadrianowi także statusu patrycjusza czy tytułu pierwszego konsula – o czym mówi Kasjusz Dion.

Kiedy w 117 roku n.e. poważnie chory Trajan zdecydował się wrócić do Rzymu, Hadrian pozostał w Syrii, jako namiestnik prowincji. Umierający na zachodnim wybrzeżu Turcji Trajan nie powiedział wprost, kto ma zostać jego następcą. Kasjusz Dion wprost twierdzi, że Hadrian nie otrzymał żadnego wyraźnego poparcia ze strony Trajana. Plotyna, mocno popierająca Hadriana – z którym mogły ją nawet łączyć relacje miłosne – zapewne dążyła do uznania go następcą i adoptowanym synem cesarza. W spisek z pewnością mógł być także zaangażowany Attianus, któremu na rękę było obwołanie sprzymierzonego i znanego mu od dzieciństwa mężczyzny.

Ojciec Kasjusza Diona – Apronianus, który był zarządcą Cylicji – przekazywał jakoby śmierć Trajana utrzymywano w tajemnicy przez kilka dni, tak aby adopcja Hadriana została przeprowadzana bez przeszkód, a jego prawa do tronu odpowiednio zabezpieczone. Wskazuje to, że Plotyna wraz z Attianusem – odpowiednio żona byłego cesarza i prefekt pretorianów – poparli Hadriana, co miało mu dać wystarczającą legitymizację. Niewykluczone, że Plotyna zachęciła lub zmusiła Trajana do podpisana dokumentu adopcyjnego lub też dokument po prostu został sfałszowany.
Mając poparcie Plotyny, Attianusa i legionów syryjskich kwestią już tylko formalną, było wysłanie listu do Senatu z prośbą o uznanie jego władzy.

Po przejęciu władzy, Hadrian zmierzyć się musiał jedynie z zagorzałymi sojusznikami Trajana: Nigrinusem, Kwietusem, Palmą i Celsusem, którzy zapewne mogli znać prawdę o nielegalnym przejęciu władzy przez Hadriana. Wszyscy zostali oskarżeni o zdradę i na rozkaz Atttianusa zamordowani. Nie wiemy, czy rzeczywiście senatorowie planowali spisek. Pewnym jednak jest to, że Hadrian złamał dane słowo w liście do Senatu, że za jego rządów żaden senator nie straci z jego rozkazu życia; prefekt pretorianów działał z jego rozkazów.
Niezależnie, Hadrian ustabilizował się na tronie Rzymu, a jak się okazało jego rządy miały być pomyślne.

Źródła wykorzystane
  • Nicholas Jackson, Trajan: Rome's Last Conqueror

IMPERIUM ROMANUM potrzebuje Twojego wsparcia!

Jeżeli podobają Ci się treści, jakie gromadzę na portalu oraz, którymi dzielę się na kanałach społecznościowych, wdzięczny będę za jakiekolwiek wsparcie. Nawet najmniejsze kwoty pozwolą mi opłacić dalsze poprawki, ulepszenia na stronie oraz serwer.

Wesprzyj IMPERIUM ROMANUM!

Wesprzyj IMPERIUM ROMANUM

Dowiedz się więcej!

Wylosuj ciekawostkę i dowiedz się czegoś nowego o antycznym świecie Rzymian. Wchodząc w poniższy link zostaniesz przekierowany do losowego wpisu.

Losowa ciekawostka

Losowa ciekawostka

Odkrywaj tajemnice antycznego Rzymu!

Jeżeli chcesz być na bieżąco z najnowszymi wpisami na portalu oraz odkryciami ze świata antycznego Rzymu, zapisz się do newslettera, który jest wysyłany w każdą sobotę.

Zapisz się do newslettera!

Zapisz się do newslettera

Księgarnia rzymska

Zapraszam do kupowania ciekawych książek poświęconych historii antycznego Rzymu i starożytności. Czytelnikom przysługuje rabat na wszelkie zakupy (hasło do rabatu: imperiumromanum).

Zajrzyj do księgarni

Księgarnia rzymska

Raport o błędzie

Poniższy tekst zostanie wysłany do naszych redaktorów