Rozdziały
W historii rzymskiej armii falanga nie była niczym nowym. System ten został przejęty od Etrusków w wczesnym okresie istnienia Rzymu. W czasie drugiej wojny z Samnitami objawiły się największe wady tego szyku a mianowicie brak jej manewrowości. Rzymianie zdecydowali się odejść od falangi po haniebnej bitwie w Wąwozie Kaudyńskim, na rzecz szyku manipularnego.
Wpływ Aleksandra Wielkiego na cesarza
Jeżeli mielibyśmy wskazać największy autorytet Karakalli to z pewnością byłby to Aleksander Wielki. Cesarz był do tego stopnia zafascynowany postacią macedońskiego króla, że chciał połączyć Rzym z Partią poślubiając córkę Artabana IV, jednakże spotkał się z odmową co poskutkowało nowymi wojnami. Stworzenie więc własnej falangi było tylko kwestią czasu dla zwariowanego cesarza.
Kasjusz Dion podaje, że Karakalla w 217 r. przygotowując się do wojny, sformował falangę składającą się z około 16 tysięcy ludzi pochodzących z Macedonii i uzbrojonych w sposób starożytny (piki i płócienne pancerze). Herodian potwierdza relację Diona i dodaje, że został utworzony podobny oddział falangitów spartańskich.
Rzeczywisty wizerunek cesarskiego phalangarii
Do dzisiejszych czasów zachowały się nagrobki spartańskich falangitów jak na przykład ten powyższy należący do Aureliusza Aleksjanusa. Przedstawiony żołnierz jest uzbrojony w: lorica segmentata, średniej długości miecz powszechnie używany w III w. n.e., owalną tarczę, która w III w. zacznie wypierać cylindryczne scutum, tradycyjną spartańską pilos i maczugę – symbol Heraklesa lub żołnierska fustis.
Uzbrojenie Aleksjanusa jest zatem typowe dla legionisty z pierwszej połowy III wieku i nic nie wskazuje na to, aby legiony lub wojska pomocnicze zmieniły swoją taktykę.
Można więc domyślić się, że Karakalla wybierając się na wojnę z Partami chciał w pewien sposób dorównać Aleksandrowi, który podbił wschód dzięki falandze.
“Macedończycy” cesarza byli najprawdopodobniej pretorianami i legionistami II Parthica pochodzącymi z Macedonii i Tracji. Liczebność zbliżona do 15/16 tysięcy żołnierzy była by prawdziwa. Wzmianka o pikach może odnosić się do włóczni lub pila, a płócienny pancerz do thoracomachus lub subarmilis– pikowane kaftany noszone pod zbroją. Aleksander Sewer prowadzący wojnę z Partami w latach 231-233 również posiadał własną falangę, lecz i ta nie była uzbrojona w starożytny macedoński sposób:
[Aleksander] czynił wszelkie wysiłki, by (…) prześcignąć macedońskiego króla. [Miał] falangę w silę 30000 ludzi, których rozkazywał zwać phalangarii, i na ich czele odniósł wiele zwycięstw w Persji. Falangę tę (…) utworzono z sześciu legionów, i była uzbrojona tak samo, jak inne wojska (…).
– Historia Augusta, Aleksander Sewer
Najprawdopodobniej legion II Parthica był jedynym, który tworzył falangę, ponieważ tylko on w całości wchodził w skład armii polowej. Przekaz Historii Augusta i wizerunek Aleksjanusa z nagrobka dowodzą, że falanga była tylko honorowym tytułem nadawanym jednostkom walczącym na Wschodzie, naśladując tym czyny Aleksandra Wielkiego.
