„Wyjątek potwierdza regułę!” (Exceptio probat regulam) – te właśnie słowa padły podczas obrony Korneliusza Balbo w starożytnym Rzymie. Korneliusz Balbo nie był Rzymianinem z urodzenia, lecz otrzymał obywatelstwo rzymskie. Tę decyzję zaskarżono, argumentując, że istnieją umowy zabraniające nadawania obywatelstwa członkom niektórych plemion.
Balbo nie należał jednak do żadnego z tych plemion1, więc Cyceron dowodził, że skoro prawo dokładnie ustala wyjątki, kiedy coś jest zabronione, to wynika z tego właśnie, że w przypadkach nieobjętych tymi wyjątkami jest to dozwolone.
W języku polskim powinno się używać tłumaczenia „wyjątek sprawdza regułę”, gdyż czasownik probare oznacza poza „dowodzić” także „sprawdzać”. Dzięki temu sformułowanie ma większy sens.
