Rozdziały
Poniżej kilka przykładowych krain.
Galia
Na północnym zachodzie Imperium leżała Galia, kraina zamieszkana przez plemiona celtyckie. Początkowo była jednym z głównych wrogów Republiki Rzymskiej, słynących z potęgi wojowników. Konflikty z Galią osiągnęły kulminację podczas podbojów Juliusza Cezara (58-50 p.n.e.), który skutecznie podbił ten region, przekształcając go w rzymską prowincję.
Rzymianie wykorzystywali Galię jako ważny punkt strategiczny i gospodarczy, kontrolując dostęp do Atlantyku i rozwijając rolnictwo. Galia stała się jednym z głównych dostawców zboża dla Rzymu. Z czasem została w pełni zintegrowana z imperium, a galijska arystokracja zaczęła pełnić ważne funkcje w administracji rzymskiej.
Germania
Za Renem, na północnym wschodzie, znajdowała się Germania — ziemie zamieszkane przez plemiona germańskie, takie jak Chattowie, Swebowie, Cheruskowie czy Goci. Rzymianie próbowali podbić te terytoria, ale napotkali opór, zwłaszcza podczas bitwy w Lesie Teutoburskim w 9 roku n.e., kiedy to wodzowi Cherusków, Arminiuszowi, udało się zniszczyć trzy legiony rzymskie.
Choć Germania nigdy nie została całkowicie podbita, Rzymianie prowadzili tam intensywne działania dyplomatyczne i handlowe, starając się utrzymać wpływy poprzez sojusze z lokalnymi plemionami. Granica na Renie stała się jednym z kluczowych elementów polityki obronnej Imperium, a limes rzymski — system fortyfikacji — miał chronić Rzym przed atakami z tych terenów.
Partia
Na wschodzie, za Eufratem, rozciągało się potężne Królestwo Partów, które stanowiło głównego rywala Rzymu w Azji. Partowie, rządzeni przez dynastię Arsacydów, kontrolowali ogromne obszary, od dzisiejszego Iranu po Mezopotamię. Ich armia, złożona z doskonałych kawalerzystów, była trudnym przeciwnikiem dla legionów rzymskich.
Rzym i Partia toczyły liczne wojny, których stawką była kontrola nad Armenią i innymi kluczowymi regionami Bliskiego Wschodu. Choć Rzymianie wielokrotnie próbowali zająć stolicę Partów (później Persów), Ktezyfon, nigdy nie udało im się utrzymać tam trwałej władzy. Konflikty z Partami były długotrwałe i wyniszczające, ale jednocześnie prowadziły do ożywienia szlaków handlowych, takich jak Jedwabny Szlak.
Egipt
Na południowym wschodzie Imperium Rzymskiego znajdował się Egipt, który po aneksji w 30 roku p.n.e. został włączony do Imperium jako prowincja. Egipt miał ogromne znaczenie dla Rzymu, głównie ze względu na żyzne tereny wokół Nilu, które dostarczały zboża dla całego imperium.
Rzymianie przejęli bogate tradycje kulturowe i religijne Egiptu, które przeniknęły do ich własnej cywilizacji. Kult Izydy stał się popularny w całym Imperium, a monumentalne budowle, takie jak piramidy i świątynie, przyciągały rzymskich turystów. Aleksandria, stolica Egiptu, była jednym z najważniejszych centrów intelektualnych i handlowych starożytnego świata, przyciągając filozofów, uczonych i kupców z różnych zakątków imperium.
Dacja
Na północ od dolnego Dunaju leżała Dacja, kraina zamieszkana przez Daków, lud pochodzenia trackiego. Przez wiele lat Dacja stanowiła zagrożenie dla rzymskich prowincji naddunajskich, aż do momentu, gdy cesarz Trajan podjął dwie wielkie kampanie (na początku II wieku n.e.), które zakończyły się pełnym podbojem tego regionu.
Zwycięstwo nad Dakami przyniosło Rzymowi ogromne łupy, zwłaszcza złoto z kopalni dackich, co przyczyniło się do rozwoju gospodarczego imperium. Trajan, upamiętniając swoje sukcesy, nakazał wzniesienie Kolumny Trajana, jednej z najbardziej znanych rzymskich budowli, na której uwieczniono sceny z kampanii dackich.
Mauretania
Na południowym zachodzie, za Morzem Śródziemnym, leżały krainy północnej Afryki, takie jak Mauretania. Początkowo rządzone przez lokalnych królów, w 42 roku n.e. stały się one rzymską prowincją Mauretania Tingitana. Choć te regiony były mniej zaludnione niż wschodnie części imperium, miały ogromne znaczenie gospodarcze, dostarczając Rzymowi oliwy z oliwek, zboża i dzikie zwierzęta do walk na arenach.
Mauretania była również strategicznym punktem w polityce Rzymu, kontrolując dostęp do Atlantyku i broniąc południowych granic imperium przed napadami Berberów.
Barbarzyńcy
Określenie barbarzyńca pochodzi od słowa łacińskiego barbarus („cudzoziemiec”). W czasach rzymskich terminem tym określano każdego, kto nie był Rzymianinem lub Grekiem. Rzymianie określali tak przedstawicieli wszystkich ludów, które nie należały do grecko-rzymskiej cywilizacji, które miały cechować się dzikością i brakiem kultury.
Barbarzyńcami dla Rzymian byli m.in.:
- Antowie – związek plemienny wschodnich Słowian, który w dużej mierze dał początek również Słowianom południowym;
- Celtowie – ludy pochodzenia indoeuropejskiego, które pod koniec epoki brązu odbyły wędrówkę z nadwołżańskich stepów, by w II tysiącleciu p.n.e. osiąść nad górnym biegiem Renu, Dunaju i Menu, stąd rozprzestrzenili się po całej Europie. W X-VI w. p.n.e. opanowali Wyspy Brytyjskie, w VI wieku p.n.e. Półwysep Iberyjski, a część z nich dzisiejszą Francję (Gallowie);
- Germanie – odłam Indoeuropejczyków żyjący w północnej i środkowo-północnej Europie, na północ od ludów celtyckich, posługujący się językami germańskimi;
- Hunowie – lud koczowniczy, który ok. roku 370 najechał Europę i wywołując wielką wędrówkę ludów, przyczynił się do upadku Cesarstwa Rzymskiego;
- Partowie – państwo na terenie starożytnego Iranu, istniejące od ok. 238 p.n.e. do 226 roku n.e.;
- Persowie – starożytny lud pochodzenia irańskiego, który przejął rządy w Partii i ustanowił państwo sasanidzkie;
- Sarmaci – nazwa irańskich ludów koczowniczo-pasterskich. Sarmaci byli spokrewnieni ze Scytami, Medami, Partami i Persami;
- Scytowie – koczownicze ludy irańskie wywodzące się z obszarów pomiędzy Ałtajem a dolną Wołgą tj. z obszaru kultury andronowskiej, zamieszkujące od schyłku VIII lub od VII wieku p.n.e. północne okolice Morza Czarnego. Byli spokrewnieni z Sakami i Sarmatami;
- Goci – jedno z największych i najważniejszych plemion wschodniogermańskich, mówiące językiem gockim;
- Wandalowie – grupa plemion wschodniogermańskich, zamieszkująca przed Wielką wędrówką ludów Europę Środkową (dzielili się na Silingów i Hasdingów, część badaczy jako wandalskie zalicza też plemiona Wiktofalów, Lakringów i Hariów);
- Frankowie – nazwa zbiorcza określająca zachodniogermańską federację plemion, u swoich, uchwytnych źródłowo, początków, tj. w III wieku n.e., zamieszkującą tereny na północ i wschód od dolnego Renu.
