Rozdziały
Gajusz Fulwiusz Plautianus (Gaius Fulvius Plautianus) był prefektem pretorianów za panowania cesarza Septymiusza Sewera oraz jednym z najpotężniejszych urzędników w historii antycznego Rzymu.
Wczesne lata
Nie znamy roku urodzenia Plautianusa, jednak bazując na jego zachowanym popiersiu, zlokalizowanym w muzeum watykańskim, który datowany jest na pierwsze lata III wieku n.e., możemy ocenić jego datę urodzenia. Rzeźba ukazuje mężczyznę dojrzałego, pięćdziesięcio- lub sześćdziesięcio-letniego; w związku z tym badacze przyjmują, że urodził się w latach 140-150 n.e. i był w tym samym wieku co Septymiusz Sewer.
Mało wiemy o wczesnym życiu Plautianusa. Z pewnością urodził się w Leptis Magna, w północnej Afryce (współczesna Libia), jako członek jednej z wiodących familii rzymskich – gens Fulvii. Prawdopodobnym jest także to, że jako młody chłopak Plautianus poznał Septymiusza Sewera. Nie znamy przybliżonej daty, jednak wydaje się że obaj mężczyźni mocno się polubili, co zaowocowało ich ścisłą współpracą w latach późniejszych. Historyk Herodian twierdzi, że mieli oni nawet powiązanie rodzinne i nie przypadkowo mama Septymiusza miała na imię Fulvia.
Herodian wspomina także, że Plautianus został skazany na banicję za zdradę i inne przestępstwa. Naukowcy sądzą, że potwierdza to Kasjusz Dion, który w swoim dziele „Historia rzymska” wspomina „mężczyznę”, który został skazany przez ówczesnego namiestnika prowincji Afryka, a późniejszego cesarza – Pertynaksa.
Dzięki zachowanej inskrypcji wiemy, że Plautianus pełnił urzędy: procurator XX hereditatium oraz praefectus vehiculorum. W pierwszym przypadku miał zbierać 5% podatek spadkowy, a w drugim zarządzał drogami i służbą pocztową (cursus publicus). Była to więc typowa kariera ekwity.
Nie znamy imienia żony Plautianusa, jednak badacze uważają, że miała na imię Hortensia. Wywnioskowali to po tym, że jego syn miał na imię Gaius Fulvius Plautianus Hortensianus (około 170-212 n.e.). Plautianus miał także córkę o imieniu Fulvia Plautilla, która urodziła się około roku 187 n.e.
Kariera
Kiedy po śmierci cesarza Kommodusa dnia 31 grudnia 192 roku n.e. zapanował chaos w Cesarstwie, Plautianus piastował urząd praefectusa vigilum. Innymi słowy dowodził wyspecjalizowanym oddziałem, który gasił pożary i dbał o porządek w Rzymie. Nie do końca jest jasnym kto mianował go na to stanowisko. Naukowcy twierdzą, że albo Pertynaks, albo Septymiusz Sewer.
Plautianus, w trakcie rywalizacji o władzę w Rzymie po śmierci Kommodusa, wyraźnie wspierał Sewera. Na jego rozkaz porwał dzieci Pescenniusza Nigera, który obwołał się cesarzem w Syrii oraz dzieci jego sojusznika Aselliusa Aemilianusa.
W drugiej połowie 193 roku n.e., Sewer zaatakował Nigera i pokonał go w 194 roku. W tej wyprawie, jak i późniejszej na Partię, uczestniczył Plautianus. Następnie w roku 196 n.e. Sewer i Plautianus znaleźli się w Rzymie i przygotowywali na konfrontację z Klodiuszem Albinusem. Plautianus dnia 1 stycznia 197 roku n.e. stanął na czele pretorianów i objął dowództwo nad II legionem Parthica. Był to precedens w historii. Następnie wziął udział w bitwie, dnia 19 lutego 197 roku n.e., pod Lyonem. Wówczas już posiadał tytuł clarissimus vir, który przyznawano jedynie senatorom. Dowodzi to, że cesarz niezwykle cenił sobie usługi Plautianusa, który de facto był już wówczas drugim Rzymianinem w Cesarstwie.
Zimą 198 roku n.e. Sewer wraz z Plautianusem wyruszyli do Partii i z sukcesem prowadzili działania wojenne. W tym czasie Karakalla, syn Septymiusza Sewera, został uznany współwładcą i otrzymał tytuł Augustus. De facto jednak wciąż drugą osobą w państwie był Plautianus, gdyż młody syn Sewera miał dopiero 10 lat.
W tym czasie Plautianus otrzymał kolejne tytuły, potwierdzające jego pozycję: augur i pontifex. De facto Plautianus był już prawą ręką Sewera. Na jego rozkaz zatrzymywał kariery polityczne niewygodnych osób czy też rekwirował majątki przeciwników politycznych. Zajmował się także administrowaniem państwa. Stopniowo Sewer dostrzegał silną i niebezpieczną pozycję Plautianusa. W tym celu zdecydował się nadać tytuł prefekta Egiptu – Emmiliuszowi Saturninusowi, aby ograniczyć władzę Plautianusa. Niespodziewana jednak śmierć nominowanego zniweczyła jego plany.
Plautianus miał ciągły bliski kontakt z rodziną cesarza, która najprościej mówiąc nie przepadała za nim. Pluatianus z kolei nienawidził cesarzową Julię Domnę, którą chciał zdaniem Kasjusza Diona, skompromitować w oczach władcy.
Najprawdopodobniej roku 201 n.e., córka Pluatinusa – Plautilla została zaręczona z 14-letnim Karakallą. Ślub ustalono na kwiecień 203 roku n.e., czyli obchody dziesięciolecia rządów Sewera (decennalia). Jako, że Karakalla nie mógł poślubić kobiety niższej rangą (wciąż wraz z ojcem miała pochodzenie ekwickie), Plautianus otrzymał konsulat wraz z bratem Karakalii – Getą.
W tym czasie Plautianus wyruszył także z operacją zbrojną przeciwko Garamantom – północnoafrykańskiemu ludowi berberyjskiemu – który najeżdżał rzymskie ziemie. Za sukcesy w starciu wdzięczni mieszkańcy Leptis Magna wznosili na jego cześć posągi i popiersia. Spotkało się to jednak z dużą niechęcią Sewera, który kazał je usunąć.
W czasie swojej silnej pozycji i wpływów na dworze cesarskim, Plautianus dorobił się dużego majątku. Nie tylko kosztem przeciwników politycznych, ale także angażowaniem się w handel, chociażby oliwą z oliwek na Limes Tripolitanus (obecne południe Tunezji). Pieniądze pozwoliły mu na zorganizowanie kilku igrzysk sakralnych dla ludu rzymskiego.
Czas upadku
Małżeństwo Karakalli i Plautilli było całkowicie nieudane. Złe relacje małżonków doprowadziły do tego, że Plautianus pokłócił się z Karakallą. Młody syn cesarza postanowił pozbyć się niewygodnego „przyjaciela” rodziny. Według Kasjusz Diona, poprzez swojego nauczyciela Eodiusa, nakłonił trzech centurionów, aby ci zeznali przed Septymiuszem Sewerem, że Plautianus kazał im go zabić. Jako potwierdzenie tych słów pokazali cesarzowi list.
Dnia 22 stycznia 205 roku n.e. Sewer wezwał Plautianusa przed swoje oblicze. Kasjusz Dion nie dawał wiary Karakalli i uważa, że pismo był sfabrykowane. Plautianus podobno był mocno zaskoczony całym oskarżeniem, zaczął się tłumaczyć i wykluczać swój udział w jakimkolwiek spisku. Według Kasjusza Diona, Karakalla wściekły na Plautianusa rzucił się na niego i okładał go pięściami. Ostatecznie kazał niewolnikowi zadźgać go.
Septymiusz Sewer zgodził się na pogrzeb Plautianusa oraz nie zgodził się na pośmiertnie oskarżenie go o zdradę przez senat, co dowodzi że nie wierzył w jakiekolwiek złe zamiary. Ostatecznie jednak imię Plautianusa zostało wymazane z życia publicznego.
Co warte podkreślenia, Karakalla poprzez oskarżenie Plautianusa i wyeliminowanie go z gry politycznej, mocno umocnił swoją pozycję i zapewnił sobie pozycję następcy tronu.
