Rozdziały
Przekleństwa, obelgi, bluźnierstwa oraz wulgaryzmy nie są domeną wyłącznie współczesnego języka. W epoce antycznej potomkowie „wilczycy” używali w rozmowach, a rzadziej w utworach, słownictwo powszechnie uważane za nieprzyzwoite.
Wulgaryzmy częściej pojawiały się w mowie niżeli na piśmie. W utworach literackich znamy następujące przypadki użycia wulgaryzmów:
- pisarze: poeci satyryczni, zwłaszcza Katullus i Marcjalis. Ponadto Horacy w swoich wczesnych poematach. Innym typem utworów były „Priapeia”, dedykowane bogu Priapowi, rzymskiemu bóstwu płodności, zapewniającego urodzaj.
- mówcy i prawnicy: np. Cyceron w Epistulae ad Familiares („Listy do Moich Przyjaciół”).
- medyczne, zwłaszcza weterynaryjne, teksty stosujące wyrazy anatomiczne, które z czasem miały formę obraźliwą.
- graffiti i inskrypcje pisane na murach Pompejów i Herkulanum.
Słownictwo:
- Mentula, verpus – penis
- Colei – jądra
- Cunnus – cipka
- Landica – łechtaczka
- Culus – anus
- Merda – kał
- Futuere – stosunek płciowy
- Futuo – pieprzyć
- Cevere lub crisare – pierwsze odnosi się zapewne do ujeżdżania członka lub seksu analnego dla osoby pasywnej, a drugie do pieprzenia.
- Cacare – wysrać
- Pedo, pedere, pepedi (lub pepidi) – pierdzieć
- pelusia magna! – „panienka!”; obraźliwe wobec mężczyzn
- Mingere lub meiere – sikać
- cinaede, pathice, sceleste, perfide, barbare, inepte – słowa podkreślające powolność, brak umiejętności, tchórzostwo, słabość
Choć każdy tekst wypowiedziany w łacinie brzmi dostojnie, należy otwarcie stwierdzić, że Rzymianie znali bardzo wiele wulgaryzmów i chętnie ich używali. I nie chodzi tu o łaciński odpowiednik słowa „krzywa”, z którego powodu sami wulgaryzmy nazywamy „łaciną”. W prawdziwej, starożytnej łacinie spotkać można było liczne wulgaryzmy, nawiązujące do czynności seksualnych. Kto by pomyślał, że dostojni Rzymianie w togach lubowali się w tekstach takich jak słynny utwór Katullusa, pt.: Pedicabo vos et irrumabo….
Co zaś się tyczy prostytucji – najbardziej rozpowszechnionym określeniem na prostytutkę było: scortor, scortari, które występuje głównie u Plauta. Określenie to może pochodzić od słowa scorteus („wykonane ze skóry”). Prostytutki określano także jako meretrix („zarobczyni”) lub lupa („wilczyca”). Burdel nazywany był lupanar. Słowo prostituo oznaczało „wystawiać na sprzedaż”.
Graffiti rzymskie
Kiedy w roku 79 n.e. Pompeje i Herkulanum zostały zniszczone przez wybuch wulkanu Wezuwiusza, nikt nie spodziewał się, że cokolwiek jest w stanie tam przetrwać. Jak się jednak okazało po wielu latach popiół wulkaniczny świetnie zachował pozostałości świata rzymskiego. Archeologowie po dziś dzień odkrywają zadziwiające napisy, inskrypcje i graffiti pozostawione przez Rzymian na murach. Wiele z nich udowadnia nam, że Rzymianie nie byli jedynie światłymi i kulturalnym mówcami.
Przykładowe graffiti rzymskie z wulgaryzmami
Philiros spado
- „Phileros jest eunuchem”
Lucius Pinxit
- „Lucjusz to napisał”
Apollinaris, medicus Titi Imperatoris hic cacavit bene
- „Apollinaris, lekarz cesarza Tytusa, miał tutaj dobre sranie”
- opis: napis na ścianie ustępu Casa della Gemma w Herkulanum
Oppi, emboliari, fur, furuncle
- „Opiuszu, jesteś błaznem, złodziejem i zwykłym oszustem”
Miximus in lecto. Faetor, peccavimus, hospes. Si dices: quare? Nulla matella fuit
- „Mamy mokre łóżko. Przyznaję, zgrzeszyliśmy, mój gospodarzu. Zapytasz, dlaczego? Nie było nocnika”
- opis: znaleziono w karczmie.
Virgula Tertio su: Indecens es
- „Virgula do Teritusa: Jesteś niedobrym chłopcem”
Epaphra, glaber es
- „Epaphra, jesteś łysy”
Vatuan aediles furunculi rog
- „Drobni złodzieje żądają wyboru Vatii jako edyla”
- opis: „adele” był to wybieralny oficjel, który nadzorował targi i lokalną milicję.
Suspirium puellam Celadus thraex
- „Celadus sprawia, że dziewczyny jęczą”
Admiror, O paries, te non cecidisse, qui tot scriptorium taedia sustineas
- „Zastanawiam się, Ściano, że jeszcze się nie zawaliłaś i potrafisz zdzierżyć te wszystkie zapiski”
- opis: popularny zapis; często pojawia się na ścianach, w różnych miejscach.
