Słynne „Ogrody Mecenasa” (Horti Maecenatis1), jak nazwa wskazuje powstały z inicjatywy Gajusza Cilniusza Mecenasa, patrona sztuki i kultury w antycznym Rzymie końca I wieku p.n.e. Były to jedne z pierwszych tak pięknych ogrodów w Rzymie; przy ich tworzeniu wzorowano się na ich hellenistycznych i perskich odpowiednikach.
Mecenas swoje ogrody zbudował na Eskwilinie przy swojej luksusowej willi, umiejscawiając je przy fortyfikacjach murów serwiańskich (pomiędzy Porta Esquilina oraz Porta Querquetulana) oraz nekropolii. To jedno z siedmiu wzgórz Rzymu, pierwotnie służyło jako cmentarz dla biedoty. Jednak w roku 38 p.n.e. senat rzymski zakazał kremacji zwłok w odległości 3 km od centrum Rzymu. To spowodowało, ze Mecenas zdecydował się wykupić ziemię i – w opinii badaczy – rozpocząć budowę jeszcze w latach .30.
Przez ogród przechodził jeden z najważniejszych akweduktów rzymskich – Aqua Marcia – co zapewniało skuteczne nawodnienie terenu i roślinności. Według Kasjusza Diona, Mecenas zbudował także pierwszy basen z ciepłą wodą.
Z racji, że na obszarze ogrodu i w jego okolicy natrafiono na liczne rzeźby, podejrzewa się, że Mecenas posiadał także prawdziwą galerię sztuki na dworze. Odkryto m.in. statuę Demeter, marmurową hermę, słynną Grupę Laokoona, wizerunki poetów, głowę Amazonki i centaura czy rzeźbę kobiety z czasów Antoninów. Ogrody posiadały także kilka marmurowych fontann (m.in. w kształcie tzw. rytonu – rogu do picia wina).
Na terenie ogrodów znajduje się tzw. Audytorium Mecenasa. Audytorium to długa, prostokątna sala, zakończona siedmioma monumentalnymi, obłożonymi marmurem schodami, w półkolistej absydzie. Podejrzewa się także, że w środku znajdowała się rampa, która prowadziła gości na podziemny poziom konstrukcji. Audytorium mogło być salą biesiadną (triclinium), która przylegała do innych rezydencji. Są jednak także głosy sugerujące, że w budowli znajdowało się swego rodzaju nimfeum, czego dowodem są dziury w ścianach, przez które rury prowadziły wodę (zachowały się nawet pieczęcie na nich); lub sala do recytacji, w której wielu poetów i pisarzy (m.in. Wergiliusz czy Horacy) prezentowało swoje dzieła Mecenasowi. Ta druga koncepcja była szczególnie popularna w końcu XIX wieku; sugerowano że stopnie służyły za siedziska dla słuchaczy.
Z przekazów historycznych wiemy, że w ogrodach Mecenasa uwielbiał przebywać cesarz August, kiedy był chory. Podobnie odpoczywał tutaj Tyberiusz w roku 2 n.e., po swoim powrocie do Rzymu. W roku 8 p.n.e., kiedy zmarł Mecenas, ogrody trafił w spadku w ręce jego przyjaciela Augusta, czyniąc je tym samym włościami cesarskimi. Za panowania Nerona, ogrody te zostały połączone z Palatynem, poprzez słynny Domus Transitoria.
