Powstanie Spartakusa w latach 73-71 p.n.e. było bardzo poważnym zagrożeniem, z jakim musiało sobie poradzić państwo rzymskie. To wtedy też pierwsze kroki w armii rzymskiej stawiali Katon Młodszy oraz prawdopodobnie Juliusz Cezar.
Katon Młodszy, potomek znanego z bardzo restrykcyjnego i konserwatywnego podejścia do życia Katona Starszego „Cenzora”, już od młodego wieku wyróżniał się spośród równowieśników przede wszystkim zasadami, których przestrzegał.
W 72 roku p.n.e. Katon zgłosił się na ochotnika do walki z powstańcami Spartakusa, kiedy to senat zdecydował się przekazać do walki cztery legiony rzymskie. Prawdopodobnie uczynił tak, aby wesprzeć swojego brata Caepio, który służył jako trybun wojskowy w armii konsularnej.
Jak przekazuje Plutarch, Katon Młodszy miał wyróżnić się niezwykłą odwagą w trakcie walk, za co przyznano mu nawet nagrodę; Katon jednak nie przyjął jej, gdyż uważał że nie zrobił niczego wyjątkowego. Plutarch stwierdził: „Od tego czasu miano go za osobliwego dziwaka”1.
