Dis Pater był to bóg rzymski pochodzenia italskiego; mąż Prozerpiny. Jego imię pochodzi od dives pater, czyli „bogaty ojciec”. W jego orszaku znajdowały się Furie i Libitina – bogini śmierci. Był bogiem świata podziemnego i bogactwa. Patronował Manom, Larwom i Lemurom – dobrym i złym duchom świata podziemnego. W ofierze składano mu czarnego byka.
Identyfikowany z Veiovisem i Plutonem przez których z czasem został zastąpiony. Jego imię było często skracane do Dis.
W 249 i 207 roku p.n.e. rzymski Senat na wniosek senatoraLucjusza Catelli uchwalił święto dla czci tego boga i Prozerpiny. Razem z Prozerpiną odbierał on cześć podczas ludi Tarentini obchodzonych co sto lat. Czczono go też w czasie ludi Taurii, razem z innymi podziemnymi bóstwami. Zgodnie z legendą odkryto niespodziewanie okrągły marmurowy ołtarz Ara Ditis Patris et Proserpinae poświęcony Dies Pater. Znaleźli go słudzy Sabiny, nazywani Valesius, przodkowie pierwszego konsula. Słudzy kopali wTarentum, północnym obrębie Trigarium na Polu Marsowym (na tym placu ćwiczyli ekwici), aby odkryć fundamenty budowli. Ostatecznie ołtarz znaleziono sześć metrów pod ziemią, zgodnie ze wskazówkami, otrzymanymi w czasie snu. W czasie gier i zabaw ku czci boga przez trzy dni składano ofiarę z czarnego byka, by potem ponownie zakopać ołtarz.
Podstawę pod ołtarz budowano zgodnie z instrukcjami otrzymanymi we śnie, ale już po odkryciu ołtarza. Robotnicy którzy odkopali ołtarz to Sabinowie. Robotników Rzymianie w zlatynizowanej formie zwali Valesius. Ich dzieci miały sen, i zgodnie z instrukcją otrzymaną podczas snu, budowano podstawę pod ołtarz. Możliwe, że wykopywano go częściej niż co sto lat, z okazji gier i zabaw. Ołtarz został odnaleziony na przełomie lat 1886/1887 pod Corso Vittorio Emanuele w Rzymie.
Dis Pater musiał lubić gry i zabawy w których można było coś wygrać, zwłaszcza że był bogiem z imieniem znaczącym bogactwo, więc wydaje się że takie upodobanie było zrozumiałe. Prawdopodobnie gry i zabawy miały znaczenie psychologiczne. Liczono że mógł w ten dość radosny sposób obchodzenia jego święta, troszeczkę przybliżyć go do wyznawców i pokazać jego człowieczą naturę, gdyż bogowie podziemi raczej kojarzyli się niezbyt miło. Często budzili lęk. Podobieństwo do greckiego Hadesa jest dość spore, chociaż Grecy bardziej rozbudowali swoją mitologię, i to podobieństwo mogło spowodować, że z czasem Rzymianie Hadesowi-Plutonowi zaczęli oddawać cześć, zamiast Dis Paterowi.
