Mozaiki cieszyły się bardzo dużą popularnością w Imperium Rzymskim. Z kolorowych, marmurowych (lub kostek szklanych) kwadracików układano na podłogach lub ścianach różnorodne wzory. Do naszych czasów zachowało się wiele przepięknych kompozycji antycznych, które dowodzą kunsztu antycznych rzemieślników. Poniżej 10 miejsc, w których ujrzymy jedne z najpiękniejszych mozaik rzymskich.
I. Muzeum Mozaiki Zeugma w Turcji
Muzeum Mozaiki Zeugma znajduje się w Gaziantep (Turcja) i posiada największą kolekcję rzymskich mozaik na świecie, które łącznie zajmują powierzchnię 2448 m². Co ciekawe, do użytku mają być oddane dalsze części kompleksu, na których będzie można zobaczyć kolejne mozaiki. Łącznie ma zostać udostępnionych ponad 3000 m² antycznych mozaik.
Najbardziej popularną mozaiką jest tzw. „Cyganka”, którą odsłonięto (spod kolumny) między 1998 a 1999 rokiem. Co ciekawe, mozaika ta została w dużej mierze rozebrana i wywieziona z Turcji już w latach .60 XX wieku. W 2018 roku jednak udało się odzyskać część zaginionych fragmentów mozaiki.
Naukowcy nadali mozaice nazwę „Cyganka” ze względu na charakterystyczny ubiór oraz okrągłe kolczyki. Uważa się jednak, że mozaika ukazuje albo jedną z Menad (towarzyszka Dionizosa), albo Gaję – boginię ziemi. Są także głosy sugerujące, że jest to tak naprawdę mężczyzna, a może nawet sam Aleksander Wielki.
Poza mozaikami, w muzeum turyści mogą zobaczyć 140 m² fresków, 4 rzymskie fontanny, 20 kolumn, 4 rzeźby, posąg Marsa, stele nagrobne czy sarkofagi.
II. Muzeum Bardo w Tunezji
Muzeum Bardo w miejscowości Bardau (Tunezja) jest miejscem, w którym znajdziemy naprawdę olbrzymią kolekcję rzymskich mozaik. Zbiory znajdują się na trzech kondygnacjach budowli.
W muzeum natrafimy na dzieła ukazujące życie codzienne antycznej północnej Afryki, sceny z mitów czy słynne postaci z historii. To tam właśnie można zobaczyć zachowany wizerunek rzymskiego poety Wergiliusza, który ukazany jest w momencie tworzenia Eneidy; na mozaice dostrzec można chociażby muzy tragedii i historii, które towarzyszą pisarzowi w akcie twórczym.
Warto nadmienić, że dnia 18 marcu 2015 roku w muzeum doszło do ataku terrorystycznego, w wyniku którego zginęły 24 osoby. Zbiory nie uległy jednak uszkodzeniu. Odpowiedzialność za zamach wzięło na siebie tzw. Państwo Islamskie.
III. The Getty Villa w Stanach Zjednoczonych
Getty Villa powstało w roku 1974 w Malibu w aglomeracji Los Angeles (USA) i jest to centrum edukacyjne i muzeum poświęcone kulturze antycznej, zwłaszcza Grecji, Rzymowi i Etrurii. W kolekcji muzeum znajduje się około 44 tysięcy antycznych obiektów, datowanych od 6500 p.n.e. do 400 n.e.
Wśród artefaktów możemy podziwiać naprawdę wielką kolekcję mozaik rzymskich, ukazujących sceny z mitologii, życia codziennego, przyrody i widowisk na arenie. Wśród najciekawszych obiektów jest antyczny potwór – Meduza – umieszczony w centralnej części iluzjonistycznej kompozycji. Mozaika znajduje się w lobby muzeum i datowana jest na I wiek n.e.
IV. Conímbriga w Portugalii
Conimbriga była ważnym rzymskim ośrodkiem miejskim na terenie obecnej Portugalii. Mimo że miasto nie było największym w Portugalii, to z pewnością posiada najlepiej zachowane rzymskie zabytki. Naukowcy uważają, że do tej pory udało się odkryć jedynie 10% powierzchni antycznego ośrodka. Conimbriga znajduje się w okolicy miasta Condeixa-a-Nova, w środkowej Portugalii.
Z ziemi archeolodzy wydobyli dużą liczbę ruin po rezydencjach i domach mieszkalnych, które były wielokrotnie remontowane i sięgają nawet I wieku p.n.e. Po dziś dzień zobaczyć możemy przepiękne mozaiki podłogowe czy murale, które zdobiły rzymski domostwa. Wśród najciekawszych obiektów jest mozaika z tzw. Domu Swastyki. Na mozaice podłogowej dostrzec może symbole w kształcie swastyki, która w czasach antycznych miała przynosić szczęście i pomyślność.
V. The British Museum w Anglii
W zestawieniu nie mogło zabraknąć słynnego The British Museum w Londynie (Anglia). Na terenie olbrzymiego muzeum znajduje się kilka najpiękniejszych rzymskich mozaik, odkrytych w Brytanii. Wśród nich wymienić można chociażby wizerunek Chrystusa czy Bachusa ujeżdżającego tygrysa. Zwłaszcza ten drugi obiekt – mający ponad metr średnicy medalion – jest naprawdę interesujący. Bachus, ujeżdżający tygrysa, to nic innego jak nawiązanie do mitologicznego podbicia Indii przez boga wina i płodności.
VI. Pompeje i Narodowe Muzeum Archeologiczne w Neapolu
Pompeje są skarbnicą wiedzy o antycznym Rzymie, głównie za sprawą pięknych zachowanych artefaktów. Pompeje były zamożnym miastem z licznymi budynkami użyteczności publicznej, arenami sportowymi, teatrami i świątyniami. Miasto ze swoimi 64 hektarami i 20 tysiącami ludzi było zupełnie przeciętnym ośrodkiem społecznym Cesarstwa Rzymskiego w I wieku n.e. Właśnie ten fakt sprawia, że jest to ważne dla historyków i archeologów miasto. Zachowane w dużym stopniu ruiny, przedmioty i ciała pozwalają odkryć styl życia Rzymian tamtego okresu.
Niezwykle cennym źródłem wiedzy dla naukowców są zachowane mozaiki. Duża ich część została przeniesiona do Narodowego Muzeum Archeologicznego w Neapolu, aby zapobiec ich uszkodzeniu. Do najważniejszych z nich należy dzieło ukazujące Aleksandra Macedońskiego w trakcie bitwy pod Issos (333 p.n.e.), w której to starli się Macedończycy, dowodzeni przez Aleksandra z armią Persów, pod wodzą Dariusza III.
Obiekt został znaleziony w tzw. Domu Fauna w Pompejach. Mozaika mierzy 2, 72 szerokości na 5, 13 m długości. Uważa się, że zachowana mozaika jest kopią wcześniejszego dzieła z III wieku p.n.e.
VII. Villa Romana del Casale na Sycylii
Willa letniskowa, wybudowana w III wieku n.e., jest to potężny kompleks, który składał się z dużej ilości sal, łaźni czy dziedzińca. Należał on z pewnością do ważnej persony tamtych czasów. Budynek był pięknie dekorowany, zwłaszcza mozaikami podłogowymi, które łącznie zapełniają powierzchnię ponad 3000 m².
Mozaiki są niezwykle barwne i ukazują sceny z życia codziennego, polowania, mitów czy igrzysk. Jedną z najbardziej wyrazistych jest z pewnością mozaika ukazująca gimnastykujące się kobiety. Najbardziej interesujący jest ubiór pań, który obecnie określilibyśmy jako bikini.
VIII. Muzeum Archeologiczne Hatay w Turcji
W latach 1932-1939 dokonano interesującego odkrycia w Antiochii – z ziemi wydobyto ponad 300 mozaik, które jak się okazało, sięgały III wieku n.e. Ponad połowa z nich znajduje się obecnie w Muzeum Archeologicznym Hatay w Turcji. Mozaiki są bardzo duże; największa z nich ukazująca polowanie, znajduje się w Stanach Zjednoczonych i mierzy ok. 6 na 7 metrów.
Mozaiki ukazują głównie wzory i figury geometryczne (ukazana jedna z nich), sceny polowań lub nawiązują do antycznych mitów.
IX. Galeria Borghese w Rzymie
Galeria Borghese w Rzymie jest to muzeum, w którym można podziwiać olbrzymie zbiory dzieł sztuki, jakie udało się zgromadzić członkom rodu Borghese. Dla zwiedzających udostępniono 20 sal, na których znajdują się obiekty – sięgające czasów starożytnych.
Wśród najciekawszych artefaktów z pewnością jest słynna rzymska mozaika z początku IV wieku n.e. Obiekt mierzy około 28 metrów i ukazuje walki gladiatorów. Co ciekawe, przy imionach gladiatorów umieszczono znak ∅, który zapewne oznacza, który z gladiatorów poległ w walce.
X. Muzeum Archeologiczne w Sousse
W mieście Sousse w Tunezji znajduje się Muzeum Archeologiczne, które posiada naprawdę imponujący zbiór antycznych obiektów, w tym mozaik rzymskich. Wśród nich wyróżnić możemy postaci z mitów: Meduzę czy Okeanosa. Imponująca jest zwłaszcza pięknie zachowana mozaika, przedstawiająca Neptuna podróżującego na swoim morskim rydwanie. Obiekt jest datowany na połowę III wieku n.e.
Poza mozaikami w muzeum zobaczyć możemy rzeźby, w tym posągi cesarza Hadriana czy bóstwa Priapa, z imponującym „atrybutem męskości”.
