Pax romana, oznaczający dosłownie „pokój rzymski”, był pojęciem określającym stan pokoju istniejącego wewnątrz i na zewnątrz państwa rzymskiego. Termin ten dosłownie odnosi się do I i II wieku n.e., kiedy to zasięg terytorialny był największy, a ekspansja militarna Rzymu ograniczona była do minimum. Nie miały miejsca żadne większe niepokoje państwowe, a władza była stabilna.
Pokój rzymski był hasłem politycznym w czasie wojen domowych (schyłku republiki, końca I wieku p.n.e.). Został wprowadzony po wojnach domowych w Rzymie, które toczyły się o władzę w republice. Termin został ukuty przez cesarza Oktawiana Augusta, który w 27 roku p.n.e. został princepsem i jedynym władcą imperium, po latach wojen domowych. Z tego względu Pax Romana określane jest niekiedy jako Pax Augusta. Pax Romana był podstawowym elementem ideologii politycznej rządów Oktawiana Augusta. Pokój trwał około 207 lat, od 27 roku p.n.e. do 180 roku n.e., czyli do śmierci cesarza Marka Aureliusza.
Pax Romana rozpoczął się po zwycięstwie Oktawiana Augusta nad Markiem Antoniuszem w bitwie pod Akcjum w 27 roku p.n.e. Wówczas August stał się princepsem i tzw. „pierwszym obywatelem”. W związku z tym, że wcześniej nie było precedensu, aby oficjalnie pełnię władzy posiadał jeden człowiek, August podjął decyzję o początkowych rządach „junty” wojskowych, ważnych postaci, na czele których stanął on sam. Sytuacja taka, w której ważniejsze osobistości polityczne i wojskowe Rzymu związane był sojuszem, uniemożliwiała wybuch kolejnej wojny domowej. Należy zaznaczyć, że „pokój rzymski” nie był natychmiastowy, zaraz po zwycięstwie nad Antoniuszem. W dalszym ciągu toczyły się walki w Hiszpanii i w Alpach. Pomimo jednak tego faktu, August zamknął bramy świątyni Janusa w Rzymie (aż trzykrotnie), co oznaczało w tradycji rzymskiej zakończenie działań wojennych. Była to swego rodzaju uroczystość z okazji pokoju. Pierwszy raz August zamknął wrota w 29 roku p.n.e., drugi w 25 roku p.n.e., a trzeci raz uważa się, że w 13 roku p.n.e., kiedy to Senat zlecił 4 czerwca budowę „Ołtarza Pokoju” (Ara Pacis). Budowla ta powstała na cześć powrotu Augusta i Agrypy z udanej kampanii pacyfikacyjnej zbuntowanych prowincji, tym samym pieczętując pokój w Rzymie.
Wspomniany Ołtarz Pokoju (Ara Pacis Augustae) został wzniesiony w 9 roku n.e. w Rzymie. Na płaskorzeźbach przedstawiono Oktawiana Augusta i jego rodzinę, co miało także potwierdzać boskość rodu Julianów i wywodzenie się ich z mitu o Romulusie.
