Ta strona nie może być wyświetlana w ramkach

Przejdź do strony

Jeśli znajdziesz błąd ortograficzny lub merytoryczny, powiadom mnie, zaznaczając tekst i naciskając Ctrl + Enter.

Poppea Sabina

(30 - 65 n.e.)

Poppea Sabina byÅ‚a drugÄ… żonÄ… cesarza Nerona. UrodziÅ‚a siÄ™ w 30 roku n.e. Jej rodzicami byli Tytus Olliusz i Poppea Sabina. Nazwisko i imiÄ™ odziedziczyÅ‚a po swoim dziadku, „jako że sÅ‚awna byÅ‚a pamięć (jego – V.F.Åš.) triumfu”1.

Poppea Sabina byÅ‚a piÄ™knÄ… i bogatÄ… kobietÄ…. „Skromność miaÅ‚a na pokaz, a rozwiÄ…zÅ‚ość na użytek; rzadko wychodziÅ‚a z domu, a zawsze z licem na poÅ‚y zakwefionym, aby niczyich spojrzeÅ„ nie nasycić albo ponieważ tak jej byÅ‚o do twarzy. Nigdy nie oszczÄ™dzaÅ‚a swego dobrego imienia i nie odróżniaÅ‚a małżonków od gachów; nie ulegajÄ…c zaÅ› ani wÅ‚asnemu, ani cudzemu uczuciu, tam przenosiÅ‚a swe kaprysy, gdzie korzyść swÄ… widziaÅ‚a”2. Poppea byÅ‚a wyrachowanÄ… kobietÄ…, która lubiÅ‚a brać udziaÅ‚ w rozpuÅ›cie, oraz prowadzić wystawny tryb życia. Jej kapiele w oÅ›lim mleku, zostaÅ‚y zapisane nie tylko na kartach historii starożytnego Rzymu. To dziÄ™ki nim Poppea Sabina zyskaÅ‚a rozgÅ‚os i sÅ‚awÄ™. Jak podajÄ… nam źródÅ‚a, codziennie dojono okoÅ‚o pięćset oÅ›lic, aby Poppea mogÅ‚a siÄ™ kÄ…pać w ich mleku. Poppea Sabina twierdziÅ‚a bowiem, że mleko z oÅ›lic dziaÅ‚a ożywczo na jej skórÄ™.

Pierwszym jej mężem byÅ‚ prefekt pretorianów Rubriusz Kryspin. Poppea wyszÅ‚a za mąż za niego bÄ™dÄ…c bardzo mÅ‚odÄ… dziewczynÄ…. MiaÅ‚a z nim syna, którego kilkanaÅ›cie lat później z rozkazu Nerona utopili jego niewolnicy „w morzu, gdy Å‚owiÅ‚ ryby, tylko za to, że podobno w czasie zabawy udawaÅ‚ wodza, sprawujÄ…c rozkazy”3. MałżeÅ„stwo Sabiny Poppei z Kryspinem nie trwaÅ‚o jednak zbyt dÅ‚ugo. Nowym jej wybrankiem zostaÅ‚ Othon, który uchodziÅ‚ za jednego z najbliższych przyjaciół cesarza Nerona. Jak podaje nam Tacyt, Othon poÅ›lubiÅ‚ PoppeÄ™ z dwóch powodów. Pierwszym byÅ‚o to, „aby w razie posiadania przez obu tej samej kobiety ten również wÄ™zeÅ‚ przyczyniÅ‚ mu wpÅ‚ywów”4. WedÅ‚ug drugiej wersji, Neron nie znaÅ‚ wczeÅ›niej w ogóle Poppei. ZwróciÅ‚ na niÄ… uwagÄ™ i swoje zainteresowanie dopiero wtedy, kiedy „Othon, być może nieostrożny wskutek miÅ‚oÅ›ci, poczÄ…Å‚ wychwalać urodÄ™ i wytworność swej żony przed cesarzem”5. Wielokrotnie podczas spotkaÅ„ z Neronem, kiedy wychodziÅ‚, mówiÅ‚, że „idzie do tej, która jest jemu przyznanym szlachectwem, piÄ™knoÅ›ciÄ…, przedmiotem pragnieÅ„ wszystkich ludzi, a rozkoszÄ… szczęśliwych”6. Wobec takich zabiegów i podstÄ™pów Poppea Sabina szybko zostaÅ‚a przedstawiona cesarzowi, a tym samym szybko uzyskaÅ‚a dostÄ™p do dworu, gdzie „staraÅ‚a siÄ™ naprzód umizgami i sztuczkami stanowisko swe umocnić, udajÄ…c, że nie może oprzeć siÄ™ miÅ‚oÅ›ci ku Neronowi, którego uroda jÄ… ujęła”7. Othon niemal natychmiast zostaÅ‚ odsuniÄ™ty od Poppei, której ambicje i plany byÅ‚y bardziej dalekosiężne niż siÄ™ wówczas wydawaÅ‚o. Kiedy udaÅ‚o jej siÄ™ w sobie rozkochać Nerona, przybraÅ‚a postawÄ™ dumnej i ambitnej kobiety. Podczas wielokrotnych próśb i propozycji od cesarza, aby zostaÅ‚a na jednÄ…, lub dwie noce w paÅ‚acu cesarskim, Poppea Sabina odpowiadaÅ‚a: „że jest mężatkÄ… i nie może swego małżeÅ„stwa siÄ™ wyrzec, gdyż Othon przywiÄ…zaÅ‚ jÄ… do siebie takim trybem życia, w jakim nikt mu nie dorówna”8. TwierdziÅ‚a, że Othon jest czÅ‚owiekiem wielkiej ogÅ‚ady i kultury. Neronowi zaÅ› zarzucaÅ‚a, „że majÄ…c za naÅ‚ożnicÄ™ sÅ‚użebnÄ… i stosunkiem z Akte zwiÄ…zany, z niewolniczego zwiÄ…zku przyswoiÅ‚ sobie tylko to, co niskie i podÅ‚e”9.

Te liczne knowania, intrygi przyniosÅ‚y oczekiwany cel Sabinie Poppei. W 59 roku n.e. jej męża Othona wysÅ‚ano do prowincji Luzytanii, nad którÄ… powierzono mu zwierzchnictwo tak, „aby  nie mógÅ‚ w stolicy roli rywala odgrywać”10. Kolejnym krokiem Sabiny Poppei, jako kochanki Nerona, byÅ‚o odsuniÄ™cie od niego wyzwolenicy Akte – wielkiej miÅ‚oÅ›ci cesarza. Nie byÅ‚o to trudne dla Poppei, ponieważ Akte wierna swoim zasadom, usunęła siÄ™ w cieÅ„ wydarzeÅ„, nie podejmujÄ…c żadnej walki. PozostaÅ‚a jednak oddana do koÅ„ca Neronowi. To wÅ‚aÅ›nie Akte „pomogÅ‚a pochować Nerona, którego w chwili Å›mierci opuÅ›cili prawie wszyscy”11.

Wiele trudu musiaÅ‚a zadać sobie Poppea Sabina, aby usunąć matkÄ™ Nerona. Agrypina MÅ‚odsza bowiem otwarcie mówiÅ‚a o tym, że nie lubi nowej przyjaciółki syna, i że nie jest niÄ… zachwycona. Rozgoryczona takim obrotem sprawy Poppea, która „nie spodziewajÄ…c siÄ™ za życia Agrypiny małżenstwa z Neronem i jego rozwodu z OktawiÄ…, wÅ›ród czÄ™stych posÄ…dzeÅ„, a niekiedy w żartach, robiÅ‚a cesarzowi wyrzuty i nazywaÅ‚a go niedorostkiem, który podlegÅ‚y cudzym rozkazom, nie tylko wÅ‚adzy lecz nawet wolnoÅ›ci nie posiada”12. Bardzo czÄ™sto podczas kłótni Poppea Sabina zarzucaÅ‚a Neronowi, że celowo i z premedytacjÄ… odkÅ‚ada z niÄ… Å›lub na później. RównoczeÅ›nie prosiÅ‚a go, że jeżeli „Agrypina innej synowej, jak tylko synowi wrogiej znieść nie może, niech jÄ… zwrócÄ… jej mężowi Othonowi; pójdzie sobie dokÄ…dkolwiek, gdzie by raczej ze sÅ‚uchu dowiadywaÅ‚a siÄ™ o zniewagach wyrzÄ…dzanych imperatorowi, niż tu na nie patrzyÅ‚a, uwikÅ‚ana w jego niebezpieczeÅ„stwa”13. Te liczne żale, namowy Sabiny Poppei spowodowaÅ‚y, że Neron „doszedÅ‚ do przekonania, że gdziekolwiek (matka – V.F.Åš) by przebywaÅ‚a, jest mu ciężarem, i postanowiÅ‚ jÄ… zabić”14. MiaÅ‚o to miejsce w marcu 59 roku n.e. WedÅ‚ug Swetoniusza „Na oko pojednawszy siÄ™ z AgrypinÄ…, najczulszym listem wezwaÅ‚ jÄ… do Baj celem jakoby wspólnego uczczenia Kwinkwatrów. Dowódcom floty daÅ‚ polecenie, aby roztrzaskali, jakby w przypadkowym zderzeniu, statek liburnijski, którym przypÅ‚ynęła. Tymczasem ucztÄ™ przeciÄ…gnÄ…Å‚, a powracajÄ…cej do Baul zamiast zdruzgotanego statku ofiarowaÅ‚ do użytku ów sztucznie urzÄ…dzony, radoÅ›nie odprowadziÅ‚ na pokÅ‚ad i nawet ucaÅ‚owaÅ‚ przy rozstaniu w brodawki piersi. Przez resztÄ™ czasu oczekiwaÅ‚ w najwyższym popÅ‚ochu, oczekujÄ…c wyniku swych poczynaÅ„”15. Kiedy dowiedziaÅ‚ siÄ™, że matka przeżyÅ‚a, ogarnęła go panika. Wówczas to L. Agermusowi, jak podajÄ… źródÅ‚a, podrzuca sztylet  i „natychmiast rozkazuje chwycić, zakuć w kajdany, jako podstawionego mordercÄ™, matkÄ™ zabić, stwarzajÄ…c pozór, jakoby ona sama popeÅ‚niÅ‚a samobójstwo, schwytana na zbrodniczym dziaÅ‚aniu”16.

Po śmierci Agrypiny Młodszej, aby zostać prawowitą małżonką Nerona, a zarazem Augustą, Poppea Sabina musiała pozbyć się także Oktawii. Nie było to łatwe, ponieważ Oktawia była pierwszą żoną Nerona, lubianą przez lud w Rzymie. To właśnie ze względu na jej popularność Neron przez dłuższy czas starał się jej nie szkodzić. Zawiść i zazdrość ambitnej kochanki cesarza – Poppei Sabiny i tym razem wzięła górę. W styczniu 62 roku n.e. Poppea przekonała Nerona, aby rozwiódł się z Oktawią. Oficjalnym powodem rozwodu było rzekome cudzołóstwo Oktawii. W wyniku fałszywych oskarżeń ze strony Sabiny Poppei, Oktawia została zesłana na wygnanie na wyspę Pandaterię. Sama Poppea, w dwanaście dni po rozwodzie, którego była główną sprawczynią, bez żadnych skrupułów, ani wyrzutów sumienia wyszła z mąż za Nerona.

W 63 roku n.e. Poppea Sabina urodziÅ‚a w Ancjum córkÄ™ której dano imiÄ™ Klaudia Augusta. Radość Poppei i Nerona nie trwaÅ‚a jednak dÅ‚ugo. KlaudiÄ™ AugustÄ™ stracili bowiem „jeszcze jako niemowlÄ™”17.

Poppea Sabina zmarÅ‚a w 65 roku n.e. na skutek niespodziewanego wybuchu zÅ‚oÅ›ci Nerona. Cesarz zabiÅ‚ jÄ… „kopniÄ™ciem nogi, za to, że po jego zbyt późnym powrocie z wyÅ›cigu jako woźnicy wpadÅ‚a na niego ze zÅ‚oÅ›ciÄ…, zresztÄ… bÄ™dÄ…c w ciąży i chora”18.

Pogrzeb Poppei Sabiny byÅ‚ publiczny. MowÄ™ pogrzebowÄ… na nim wygÅ‚osiÅ‚ sam Neron. Jej zwÅ‚ok nie spalono wedÅ‚ug zwyczaju, jaki obowiÄ…zywaÅ‚ wówczas w Rzymie, „lecz na modÅ‚Ä™ zagranicznych królów napeÅ‚nione wonnoÅ›ciami zabalsamowano i w grobowcu Juliuszów zÅ‚ożono”19.

Autor: Violetta Fułat-Światowska
Przypisy
  1. Tacyt, Dzieła, tłum. S. Hammer, Warszawa 1957, XIII 45.
  2. Tamże
  3. Swetoniusz, Żywoty Cezarów, przeł. J. Niemirska – Pliszczyńska, Wrocław 1987, Nero 35.
  4. Tacyt, XIII 36.
  5. Tamże.
  6. Tamże.
  7. Tamże.
  8. Tamże.
  9. Tamże.
  10. Tamże.
  11. I. Bieżuńska-Małowist, Kobiety antyku. Talenty, ambicje, namiętności, Warszawa 1993, s. 128.
  12. Tacyt, XIV 1.
  13. Tamże
  14. Tacyt, XIV 3.
  15. Swetoniusz, Nero 34.
  16. Tamże.
  17. Swetoniusz, Nero 35.
  18. Tamże.
  19. Tacyt, XVI 6.
Źródła wykorzystane
  • Iza BieżuÅ„ska-MaÅ‚owist, Kobiety antyku. Talenty, ambicje, namiÄ™tnoÅ›ci, Warszawa 1993
  • Swetoniusz, Å»ywoty Cezarów, przeÅ‚. J. Niemirska – PliszczyÅ„ska, WrocÅ‚aw 1987, Nero
  • Tacyt, DzieÅ‚a, tÅ‚um. S. Hammer, Warszawa 1957

IMPERIUM ROMANUM potrzebuje Twojego wsparcia!

Jeżeli podobają Ci się treści, jakie gromadzę na portalu oraz, którymi dzielę się na kanałach społecznościowych, wdzięczny będę za jakiekolwiek wsparcie. Nawet najmniejsze kwoty pozwolą mi opłacić dalsze poprawki, ulepszenia na stronie oraz serwer.

Wesprzyj IMPERIUM ROMANUM!

Wesprzyj IMPERIUM ROMANUM

Dowiedz się więcej!

Wylosuj ciekawostkę i dowiedz się czegoś nowego o antycznym świecie Rzymian. Wchodząc w poniższy link zostaniesz przekierowany do losowego wpisu.

Losowa ciekawostka

Losowa ciekawostka

Odkrywaj tajemnice antycznego Rzymu!

Jeżeli chcesz być na bieżąco z najnowszymi wpisami na portalu oraz odkryciami ze świata antycznego Rzymu, zapisz się do newslettera, który jest wysyłany w każdą sobotę.

Zapisz siÄ™ do newslettera!

Zapisz siÄ™ do newslettera

Księgarnia rzymska

Zapraszam do kupowania ciekawych książek poświęconych historii antycznego Rzymu i starożytności. Czytelnikom przysługuje rabat na wszelkie zakupy (hasło do rabatu: imperiumromanum).

Zajrzyj do księgarni

Księgarnia rzymska

Raport o błędzie

Poniższy tekst zostanie wysłany do naszych redaktorów