Owidiusz (Publius Ovidius Naso) żył w latach 43 p.n.e. – 17 lub 18 n.e. Był jednym z największych elegików rzymskich oraz poetów epoki augustowskiej. Syn bogatego ekwity, przyjaciel Horacego.
- „To wtedy właśnie ludy Etiopii czarną barwą się okryły, gdy krew im tuż pod skórą zawrzała. Wtedy powstała pustynia libijska, straciwszy wszelką wilgoć od zbytniego skwaru”
- łacina: [Sanguine tum credunt in corpora summa vocato Aethiopum populos nigrum traxisse colorem; tum facta est Libye raptis umoribus aestu arida]
- opis: Owidiusz odnosi się tutaj do mitu greckiego, według którego rumaki boga Słońca Heliosa prowadzone przez jego syna – Faetona – zboczyły ze swojej drogi i doprowadziły do spalenia części ziemi. Niesprawne prowadzenie rydwanu miało stworzyć Saharę, a skóra Etiopów miała stać się czarna.
- źródło: Owidiusz, Metamorfozy, II.235-238
- „Aby doznać prawdziwej przyjemności, trzeba, by kobieta i mężczyzna uczestniczyli w niej jednakowo”
- „Być zakochanym to być szalonym przy zdrowych zmysłach”
- „Czas, pożerca rzeczy”
- łacina: [Tempus edax rerum]
- źródło: Owidiusz, Metamorfozy, 15.234-6
- „Czasy się zmieniają i my zmieniamy się wraz z nimi”
- łacina: [Tempora mutantur et nos mutamur in illis]
- źródło: Owidiusz, Fasti, VI
- „Czy kobiety dają, czy odmawiają, zawsze są szczęśliwe, że się je prosi”
- „Dla człowieka nie ma nic pewnego”
- „Dopóki będziesz szczęśliwy, wielu będziesz miał przyjaciół, Gdy los cię opuści, będziesz sam”
- „Godzi się uczyć i od wroga”
- łacina: [Fas est et ab hoste doceri]
- źródło: Owidiusz, Metamorfozy, IV.428
- „Jest coś w tym, że człowiek chce być blisko ojczystej ziemi”
- „Jeśli chcesz być kochanym, bądź wart miłości”
- łacina: [Ut ameris, amabilis esto]
- źródło: Owidiusz, Sztuka kochania
- „Jeśli pragniesz zachować na długo miłość twej pani, chwal to wszystko, co w niej widzisz i to, co widzisz na niej”
- „Każda kobieta jest do zdobycia, wystarczy tylko zastawić sidła”
- „Każda kobieta pilnuje siebie sama i jeśli dochowuje wierności, to nigdy ze strachu”
- „Kobiety odmawiają tego, o co je proszą, a dają to, czego nikt ich nie prosi”
- „Kochanek nie widziany prędko zapomnianym będzie”
- „Koniec wieńczy dzieło”
- łacina: [Finis coronat opus]
- opis: zwrot niedosłownie pojawia się u Herodiana w „Historii Cesarstwa Rzymskiego” (2.85) – „Exitus acta probat”. Zapewne „finis coronat opus” to wersja średniowieczna.
- „Kropla drąży skałę nie siłą, lecz ciągłym padaniem”
- łacina: [Gutta cavat lapidem non vi, sed saepe cadendo]
- źródło: Owidiusz, Epistulae ex Ponto, IV, 10
- „Kto po wzięciu pocałunku, po dalszy ciąg nie sięga, godzien stracić to co zyskał, stary, głupi niedołęga”
- „Łagodny pokój przystoi ludziom, gniewne szczekanie zwierzętom”
- „Łzami skruszysz nawet diament”
- „Mała to cnota dochować tajemnicy; natomiast ciężką jest winą wygadać się z tym, o czym powinno się milczeć”
- „Miłość to pewien rodzaj służby wojskowej”
- łacina: [Militiae species amor es]
- źródło: Owidiusz, Ars Amatoria
- „Nie bardzo dają się dzielić z towarzyszami władza królewska i miłość”
- „Nie mniejszą jest cnotą zachować to, coś osiągnął, niż to, o co się ubiegałeś”
- „Obfitość czyni mnie biedakiem”
- łacina: [Inopem me copia fecit]
- źródło: Owidiusz, Metamorfozy, III, 466
- „Owoc zakazany smakuje najlepiej”
- „Prędzej na wiosnę zamilkną ptaki, koniki polne latem, prędzej pies Menalian odwróci się plecami do zająca niż kobieta oprze się czułym zalotom młodego mężczyzny**”
- łacina: [Vere prius volucres taceant, aestate cicadae, Maenalius lepori det sua terga canis, femina quam iuveni blande temptata repugnet]
- źródło: Owidiusz, Ars Amatoria, I.745
- „Radość często bywa początkiem naszego bólu”
- łacina: [Ars est celare artem]
- źródło: Owidiusz, Ars Amatoria
- „To ja jestem tu barbarzyńcą, którego nikt nie rozumie i śmieją się głupi Getowie z brzmienia łacińskich słów”
- łacina: [Barbarus hic ego sum, qui non intellegor ulli et vident stolidi verba latine Getae]
- opis: refleksja Owidiusza na wygnaniu w Tomis nad Morzem Czarnym. August w nie do końca jasnych okolicznościach skazał poetę na dożywotni przymusowy pobyt w kresowym mieście, zamieszkanym przez Getów.
- źródło: Owidiusz, Tristia, V.10.37
- „W miarę wzrostu bogactw rośnie i chciwość; im więcej kto ma, tym więcej pragnie”
- „Widzę i pochwalam to, co lepsze, ale idę za tym, co gorsze”
- łacina: [Video meliora proboque, deteriora sequor]
- źródło: Owidiusz, Metamorfozy, VII.20-1
- „Zarówno mężczyźnie jak i kobiecie zakazana miłość sprawia przyjemność”
- „Zazdrosnego człowieka tylko płacz bliźniego do śmiechu pobudzić potrafi”
- „Zło niszcz w zarodku”
- łacina: [Principiis obsta]
- źródło: Owidiusz, Remedia Amoris, 91
- „Zręczna łagodność szczególnie zjednuje umysły; szorstkość sprowadza nienawiść i przeklęte wojny”
- „Zwłoka zaostrza zwykle miłosne zapały, jeżeli tylko nie trwa zbyt długo”
- „Żyjcie uczciwie, Bóg na was patrzy”
