Jeśli znajdziesz błąd ortograficzny lub merytoryczny, powiadom mnie, zaznaczając tekst i naciskając Ctrl + Enter.
Państwo rzymskie istniało praktycznie przez XIII wieków, będąc przez ten czas wielokrotnie czynnikiem nadającym bieg historii. Postanowiłem więc, że historię starożytnego Rzymu opowiadać będę w poszczególnych artykułach niżej zawartych, które niekoniecznie zawsze dotyczyć będą Wiecznego Miasta.
Zachęcam do podsyłania artykułów oraz wskazywania ewentualnych poprawek lub nieścisłości.
Rok 193 n.e. znany jest w historii starożytnego Rzymu jako tzw. Rok Pięciu Cesarzy, ponieważ w trakcie tych 365 dni aż pięciu pretendentów rościło sobie prawo do tronu. Rok ten przyniósł również ostatecznie upadek dotychczasowej dynastii – Antoninów (96 – 192 n.e.) oraz zapoczątkował czteroletni okres wojen domowych (193 – 197 n.e.), które ostatecznie zakończyły się zwycięstwem Septymiusza Sewera.
Przepełnieni współczesnym, pełnym szacunku spojrzeniem na rzemieślnika, artystę czy każdego innego szeroko pojętego wytwórcę “własnego” dzieła, możemy dopuścić się niemałego anachronizmu równie pozytywnie oceniając rzemieślnika w antycznym Rzymie.
Niewolnicy w starożytnym Rzymie stanowili niezwykle istotną, z punktu widzenia ekonomicznego, grupę społeczną. Liczba niewolników osiągnęła kulminacyjny punkt w I wieku p.n.e, co również zbiegło się ze słynnym powstaniem Spartakusa (73 – 71 p.n.e.). Przeobrażenia gospodarcze schyłku republiki, a także zwiększenie popularności zwyczaju wyzwalania niewolników wśród ich posiadaczy doprowadziło na przełomie er do znacznego spadku ich liczby, co groziło zachwianiem gospodarki rzymskiej opartej na niewolniczej pracy.
Rzymskie miasto Pietas Julia (obecnie chorwacka Pula) było prężnym ośrodkiem miejskim. Przyczynił się do tego szczególnie handel, gdyż osadę wzniesiono (jeszcze przed przybyciem Rzymian), nad zatoką stanowiącą doskonały naturalny port. Właśnie dzięki doniosłemu znaczeniu gospodarczemu dla Imperium Romanum Pietas Julia rozwijała się, co skutkowało również wznoszeniem coraz bardziej okazałych budynków publicznych, takich jak świątynie, termy czy obiekty kulturalne. Zdecydowanie najbardziej okazałym obiektem w tym civitas, był amfiteatr w Puli.
Podział czasu na dwie ery jest powszechnie znany i nie budzi kontrowersji. Gdy podda się go krytycznej analizie, pojawia się szereg pytań i wątpliwości, które chcę przedstawić w tym artykule.
„Pochwała Katona” jest to dzieło Cycerona, które powstało w roku 46 p.n.e. i miało na celu pośmiertne pochwalenie postaci Marka Porcjusza Katona, który bronił republikańskich wartości i ustroju. „Antykatony”1 z kolei to traktat Juliusza Cezara z roku 45 p.n.e., który jest polemiką z pozycją Cycerona odnośnie osoby Katona Młodszego. Oba dzieła nie zachowały się do naszych czasów, a niektóre cytaty i informacje znajdują się w pracach innych autorów antycznych.
Od zarania dziejów ludzi intryguje myśl o poznaniu przyszłości. Niezależnie od szerokości geograficznej, poziomu rozwoju cywilizacyjnego czy okresu historycznego powszechnie sądzono, że władzę nad losem jednostki oraz zbiorowości sprawuje siła wyższa, której personifikacją był liczny panteon bóstw.
Na pytanie zadane w tytule szukał odpowiedzi zapewne każdy miłośnik antycznej historii – a przynajmniej osoba chcąca być bardziej rozwiniętą, potężniejszą wersją samego siebie, bowiem być Rzymianinem znaczy – być panem.
„Galia est omnis divisa in partes tres”. Słowa te stanowią otwarcie dla dzieła Cezara. Wydźwięk ich sprawia, że sugerują sam charakter pracy. Praca owa nie jest zwyczajnym przekazem o wojnie galijskiej. Od pierwszych stron autor rzuca światło na geografię, ludność, politykę i zwyczaje.
Nie od dziś wiadomo, że Rzymianie nad wyraz chętnie włączali do swojego panteonu bogów z najróżniejszych części świata. Nie inaczej było ze Wschodem, od którego dość wcześnie przejęto kult Kybele, Wielkiej Matki Bogów, czyli Magna Mater. Wiara w Kybele była silnie rozwinięta w Azji Mniejszej, skąd przywędrowała do Grecji. Tam szybko połączono wspomnianą boginię z Reą, małżonką Kronosa i matką Zeusa Olimpijskiego. Kiedy zaś wierzenia te przejęli Rzymianie, Kybele zaczęto utożsamiać ze staroitalską boginią Ops, małżonką Saturna.
