Rzymianie poza Italią w czasach Republiki
Już od początków swego istnienia państwo rzymskie konsekwentnie poszerzało stan posiadania kosztem sąsiadów. Ziemie pokonanych przeciwników były rozdzielane między rzymskich i latyńskich farmerów. Jednakże wraz z opanowaniem Italii i przyłączeniem nowych prowincji charakter kolonizacji podbitych terytoriów uległ zmianie. Rozpoczął się okres ożywionych kontaktów handlowych z ludami podbitymi i ziemiami spoza Imperium, którym towarzyszył exodus Rzymian i Italików poza Półwysep Apeniński.