Ciekawostki starożytnego Rzymu

Pomimo tego, że Rzymianie z biegiem lat urządzali krwawe igrzyska na coraz większa skalę, niektórzy cesarze próbowali ukrócić rozgrywające się na arenie bestialstwo. Już na początku swego panowania Oktawian August usiłując zmienić obyczaje rzymian po rozrzutności Juliusza Cezara i wcześniej Gnejusza Pompejusza próbował przywrócić igrzyska greckie, gdzie większą wagę przywiązywano do zawodów sportowych. Igrzyska zwane Actiaca po raz pierwszy odbyły się w 28 roku p.n.e. i  miały się odbywać co 4 lata, na część zwycięstwa pod Akcjum.

Chociaż Domicjan uchodzi za cesarza okrutnego, usiłował na wzór poprzedników wprowadzić cykl igrzysk w stylu greckim, czyli opierających się na zawodach sportowych. Pierwsze odbyły się w 86 roku naszej ery. W celu promowania zawodów wybudowano Circus Agonalis, który znajdował się na miejscu obecnego Piazza Navona.

To Gnejusz Pompejusz zasłynął z urządzania na olbrzymią skalę igrzysk z udziałem dzikich zwierząt. Gdy został konsulem, zajął się budową teatru, gdzie wystawiał konkursy mimiczne, muzyczne i walki dzikich zwierząt, w tym słoni. Według Plutarcha miało tam też zginąć 500 lwów. Jeśli o chodzi o krwawe widowiska z udziałem zwierząt, niedźwiedzie walczyły z bawołami, bawoły ze słoniami, słonie z nosorożcami.

Zwierzęta dostarczano z odległych części Imperium Rzymskiego, a następnie wystawiano podczas triumfu, aby uzmysłowić tłumowi rozmiary podboju i pokazać dziwy przywiezione z odległych krain. Przysyłali je też zarządcy prowincji, a nawet królowie, czy nobilowie krain jeszcze nieodbitych, np. z terenu Indii. Menażeria – vivarium mieściła się w pobliżu bramy Prenestyńskiej.

Organizacja walk gladiatorów stała się wielkim przedsięwzięciem, w które zaangażowani byli pośrednicy i, jak byśmy dziś powiedzieli, przedsiębiorcy wszelkich specjalności.

Walki na śmierć, czyli munera wywodzą się od ofiary składanej na cześć zmarłych i mają etruski rodowód. Początkowo walki gladiatorów urządzała rodzina na grobie zmarłych przodków. Pierwsze igrzyska wzbogacone o walki gladiatorów na koszt państwa miały się odbyć w 105 roku p.n.e.

Oktawian August wymagał od urzędników obejmujących stanowiska organizowanie widowisk. Były tak drogie, że doprowadzały urzędujących do ruiny, a często wymagały wsparcia finansowego samego Augusta. Nie można się oprzeć wrażeniu, że, czy to celowo, czy przypadkiem, był to pewien sposób na zapobieganie nadmiernemu bogaceniu się urzędników, co było bolączką w czasach republiki.

„Panem et circenses” – „chleba i igrzysk” – tego według popularnych przekazów miał żądać lud rzymski. Znajdujący się u władzy doskonale zdawali sobie sprawę z nastrojów ludu. Igrzyska były narzędziem politycznym i służyły nie tylko, jako pokaz siły. Przede wszystkim miały na celu zająć rzesze bezrobotnych Rzymian, a także zapewnić rozrywkę tym pracującym.