Wielu z nas myśląc o antycznym Rzymie i jego kulturze, bez zastanowienia wymieni słynne rzymskie zabytki, takie jak Panteon, Koloseum, łuki triumfalne, mur Hadriana czy drogę appijską. Do naszych czasów zachowały się jednak także mniej znane zabytki, które zachwycają, ale nie są już tak dobrze znane turystom. Poniżej lista 10 najciekawszych (moim zdaniem) i mało znanych obiektów historycznych związanych z państwem rzymskim.
I. Wieża Herkulesa w A Coruna, Hiszpania
Wieża Herkulesa (Torre de Hércules) znajduje się w Hiszpanii, w mieście A Coruna (oficjalna nazwa w języku galicyjskim). Obiekt jest o tyle niesamowity, że to jedyna rzymska latarnia, która dotrwała do naszych czasów, a zarazem najstarsza wciąż działająca latarnia na świecie.
Jej wysokość wynosi 68 metrów za sprawą przebudowy i rozbudowy z końca XVIII wieku, w tym 37 metrów zachowało się od starożytności. Jest to więc jedna z najwyższych budowli wzniesionych rękami Rzymian, które możemy dziś podziwiać. Według późniejszych legend jej nazwa wzięła się od greckiego herosa, który przybył tutaj barką, a latarnię wybudowano w miejscu gdzie pogrzebał kości i czaszkę Geriona, którego zabił podczas wykonywania dziesiątej pracy. Sama A Coruna znajduje się w miejscu gdzie niegdyś stał rzymski port Brigantium, z którego planowana była inwazja na Brytanię.
II. Amfiteatr w Weronie, Włochy
Rzymski amfiteatr w Weronie (północno-wschodnie Włochy) zbudowany został w roku 30 n.e., poza antycznymi murami miasta. Obiekt mógł pomieścić nawet 30 tysięcy osób i jest przykładem pięknie zachowanego rzymskiego zabytku.
Pomimo silnego trzęsienia ziemi w roku 1117 budowla stoi po dziś dzień. Konstrukcja nadal jest wykorzystywana do przeprowadzania wydarzeń kulturalnych m.in. koncertów operowych. Pierwotnie amfiteatr zbudowany był z białego i różowego wapienia, co uległo zmianie po wspomnianym kataklizmie, który zawalił większą część zewnętrznej konstrukcji.
III. Teatr rzymski w Aspendos, Turcja
Niesamowity teatr rzymski w Aspendos, w Anatolii (południowa Turcja). Obiekt powstał w połowie II wieku n.e., na naturalnym zboczu. Budowla ta jest najlepiej zachowanym teatrem antycznym w Azji Mniejszej. Budowla była w stanie pomieścić 12 tysięcy widzów.
Co interesujące, w czerwcu i lipcu odbywa się tutaj International Aspendos Opera and Ballet Festival.
IV. Maison Carrée – rzymska świątynia w Nimes, Francja
Rzymska świątynia w Nimes (Francja) jest jednym z najlepiej zachowanych rzymskich obiektów sakralnych. Obiekt otrzymał nazwę Maison Carrée, czyli z francuskiego „Kwadratowy Dom”.
Świątynia powstała mniej więcej w latach 4-7 n.e. i poświęcono ją Gajuszowi oraz Lucjuszowi Cezarowi, wnukom Oktawiana Augusta i jego mianowanym dziedzicom. Obiekt wzniesiony został na podium o wysokości niemal 3 metrów, co miało podkreślić powagę i znaczenie budowli na forum w antycznym mieście. Świątynia z frontu posiada głęboki portyk oparty na sześciu wysokich kolumnach wyrzeźbionych w porządku korynckim. Wnętrze świątyni zostało pozbawione na przestrzeni lat dekoracji.
Budowla poddawana była wielu renowacjom przez wieki; najświeższy wygląd zawdzięcza pracom konserwacyjnym w latach 2006-2011.
V. Świątynia Augusta w Puli, Chorwacja
Chorwacja jest jednym z tych krajów, który skrywa naprawdę wiele ciekawych rzymskich zabytków. Jednym z nich jest świątynia Augusta w Puli. Jak nazwa wskazuje zadedykowana ona została pierwszemu cesarzowi Oktawianowi Augustowi w czasie jego panowania (27 p.n.e. – 14 n.e.).
Podobnie jak świątynia w Nimes usytuowana jest na wysokim podium, na którym portyk podparty jest kolumnami w porządku korynckim. Wygląd i styl konstrukcji jest także bardzo podobny między obiema świątyniami. Oba obiekty są uważane za najlepiej zachowane rzymskie monumenty poza Italią.
Pula skrywa także inny skarb – amfiteatr rzymski.
VI. Mury obronne w Lugo, Hiszpania
Lugo, miasto hiszpańskie, w północno-zachodniej części półwyspu Iberyjskiego posiada niesamowite pozostałości po rzymskiej obecności. Turyści mogą podziwiać wciąż potężne i niesamowite mury obronne z III wieku n.e. Mury wciąż rozciągają się wokół historycznego centrum Lugo, a ich łącznia długość to 2 km.
Grubość murów wynosi około 4 metrów, a ich wysokość waha się od 8 do 12 metrów. Do naszych czasów zachowało się także 5 bram oraz ponad 80 wież wybudowanych w czasach rzymskich, co tylko podkreśla potęgę konstrukcji.
VII. Teatr w Leptis Magna, Libia
Leptis Magna jest to obecnie jedno z najlepiej zachowanych rzymskich miast. Miasto było jedną z licznych fenickich kolonii i znajdowało się u libijskich wybrzeży Morza Śródziemnego (Trypolitania). Z Leptis Magna wywodził się cesarski ród Sewerów (tu urodził się przyszły cesarz rzymski – Septymiusz Sewer, który po wstąpieniu na tron w 193 roku n.e. rozbudował miasto i podniósł jego status.
Wśród zabytków zachowanych w antycznym Leptis Magna są: łuki triumfalne, termy, świątynia Romy i Augusta oraz tak jak w wielu innych rzymskich miastach teatr.
Teatr powstał mniej więcej w 1-2 roku n.e., jednak przez kolejne lata był powiększany i ozdabiany. Finalnie mógł pomieścić nawet 16 tysięcy widzów. Obiekt ozdobiony był licznymi rzeźbami, wizerunkami bogów, cesarzy i bogatych obywateli, którzy dofinansowali rozbudowę miejsca. Szczególnie dobrze zachowały się konstrukcje za sceną.
VIII. Amfiteatr w Al-Dżamm, Tunezja
Rzymski amfiteatr w Al-Dżamm (Tunezja) jest to jedna z najlepiej zachowanych budowli tego typu z czasów Imperium Rzymskiego. Powstała w latach 230-238 n.e., a inicjatywa powstania obiektu wyszła zapewne od prokonsula i późniejszego cesarza Gordiana I.
Amfiteatr w Ad-Dżamm mógł pomieścić 35 tysięcy widzów – był więc mniejszy od Koloseum, które miało pojemność ok. 50 tysięcy. Na arenie obiektu miały miejsce głównie walki gladiatorów oraz wyścigi rydwanów.
IX. Rzymska świątynia w Evora, Portugalia
Rzymska świątynia w Evora (Portugalia) znana jest także (błędnie) jako świątynia Diany – rzymskiej bogini księżyca, łowów i przyrody. Zachowane ruiny są w bardzo dobrym stanie i są wyjątkowym obiektem tego typu na terenie Portugalii.
Podejrzewa się, że budowla powstała w I wieku n.e. na cześć cesarz Oktawiana Augusta, który postrzegany był za bóstwo w trakcie i po swoich rządach. Świątynia powstała na forum w ówczesnym rzymskim mieście Liberalitas Iulia. W V wieku n.e. budowla uległa częściowemu zniszczeniu za sprawą najazdu barbarzyńców.
Czemu jednak udało się przetrwać budowli w tak dobrym stanie do naszych czasów? W XIV wieku, ściany i fundamenty świątyni posłużyły do powstania strażnicy, a potem wieży lokalnego zamku. Tym samym antyczna świątynia stała się strukturą defensywną. Później budowla wykorzystywana była jako sklep rzeźnika. Takie wykorzystanie konstrukcji antycznej pozwoliło przetrwać jej do naszych czasów.
X. Tunel Tytusa w Turcji
Tunel Tytusa w Turcji ma 1,4 km długości i powstał w I wieku n.e. Jest on dowodem na olbrzymie umiejętności inżynieryjne antycznych Rzymian.
Budowa tego tunelu miała na celu zabezpieczenie portu niedaleko antycznego miasta Seleucia Pieria oraz uchronienie go przed powodziami i zalewaniem. Zdaniem UNESCO, tunel jest jedną z najwspanialszych pozostałości inżynieryjnych Rzymian w regionie, nie tylko ze względu na rozmiar, ale i pomysłowość.
Budowa tunelu Tytusa ani nie została rozpoczęta, ani zakończona za panowania cesarza Tytusa (79-81 n.e.). Właściwe prace konstrukcyjne rozpoczęły się za rządów jego ojca Wespazjana, a zakończyły za cesarza Antoninusa Piusa w połowie II wieku n.e.
